Kompasy, busole turystyczne i kieszonkowe

Czym jest kompas?

Kompas magnetyczny to urządzenie wskazujące północ magnetyczną. Pomaga nam w orientacji mapy i wyznaczeniu kierunku, w którym powinniśmy się poruszać.

Kompasy wykorzystują swobodnie zawieszony magnes do ustawiania się wzdłuż linii pola magnetycznego ziemi.
Magnes w kompasie jest przyczepiony do igły, która ma kolory biało czerwone, a czerwona strona oznacza kierunek północy.
Wypełniany jest płynem na bazie alkoholu, by zniwelować drgania igły, tym samym nadać jej większą stabilność.
Kapsuła kompasu może posiadać również oznaczenia głównych kierunków świata oraz stopniami pomiędzy nimi.
Najczęściej jest osadzana w plastikowej prostokątnej płytce do powieszenia na szyję, otwieranym pudełku, płytce przeznaczone do założenia na kciuk, czy na pasku podobnym do paska zegarka

Do kompasu czasami dołączane są dodatkowe akcesoria, które pomagają w odczycie kierunku lub w czytaniu mapy, takie jak na przykład lupa, przedziałka milimetrowa w różnych skalach, lampka, czy lusterko do precyzyjniejszego określania kierunku.

• Kompas geodezyjny ?posiada  bardzo dokładny celownik, poziomicę, a także przystosowany jest do umieszczenia na statywie geodezyjnym.
  Ten rodzaj kompasu służy dokładnemu wyznaczaniu kątów poziomych w terenie, podczas prac geodezyjnych
  
  
• Kompas geologiczny ? wyposażony w poziomicę, klizymetr oraz klinometr. Kompas magnetyczny służy w nim do mierzenia kątów poziomych w terenie, klinometr służy do pomiaru kątów pionowych, natomiast klizymetr pozwala na mierzenie kąta nachylenia terenu. Pomoże to geologom w pomiarze biegu warstw geologicznych ziemi.

• Kompas słoneczny ? określa kierunki na podstawie położenia tarczy słońca na niebie w danym momencie dnia. Minusem jest brak możliwości użycia takiego kompasu w nocy lub przy dużym zachmurzeniu.
• Żyrokompas (kompas elektromechaniczny) ? to urządzenie wykorzystujące w swojej budowie żyroskop i jego właściwości. Poprzez oddziaływanie na wirowanie żyroskopu w tym rodzaju kompasu otrzymuje się oś wirowania żyroskopu zbieżną z osią wirowania Ziemi. Finalnie otrzymujemy urządzenie pozwalające na wytyczenie północy geograficznej.

Na co zwrócić uwagę podczas zakupu kompasu?

Przy wyborze kompasu należy zastanowić się do jakich aktywności i w jakich warunkach będziemy z niego korzystać, jak również jakiej precyzyjności od niego wymagamy.Na przykład podczas Biegów na Orientację, kierunek punktu docelowego musimy sprawdzić bez przerywania biegu, podczas którego jedynym wyjściem jest częste spoglądanie na kompas i równoczesne korygowanie biegu.Najwygodniejszym wyborem dla tego typu aktywności są kompasy, które można nosić na nadgarstku, zapewnią one szybki dostęp.

Znaczenie  ma szerokość igły, która sprawia, że kompas szybciej się orientuje, oraz płyn w kapsule, który stabilizuje igłę.Ważna jest też dobra jakość plastiku z którego wykonana jest obudowa kompasu, który będzie odporny na uszkodzenia.

Podczas rajdu najwygodniejszym rozwiązaniem jest kompas płytkowy, zawieszony na szyi będzie łatwo i szybko dostępny. W tym wypadku przydatna będzie również przedziałka milimetrowa w skali mapy

W turystyce kompas służy najczęściej  orientowania mapy podczas wypraw, na skrzyżowaniach czy innych punktach orientacyjnych.
Dobrym wyborem będzie kompas, który będzie lekki i przejrzysty w odczycie. Warto wybrać ten z kapsułą z płynem, by zniwelować irytujące drżenie igły.
Przy takim użytkowaniu ważna jest przedziałka do obliczania odległości, by pomóc nam w planowaniu dalszej trasy.

Jaka jest różnica między północą magnetyczną i geograficzną ?

Warto zaznaczyć, że północ magnetyczna i północ geograficzna różnią się między sobą.

Deklinacja magnetyczna, czyli kąt różnicy pomiędzy południkiem geograficznym, a południkiem magnetycznym, w miejscu pomiaru.

W momencie kiedy wiemy że mapa nie została obrócona o wartość deklinacji dla danej szerokości geograficznej należy uwzględnić różnicę kąta.

Przykładowo dla Gdyni wartość na wynosi +6° 3' co oznacza że igła kompasu odchyla się o 6° 3' na wschód od osi północy geograficznej.

Jak przechowywać kompas by go nie zniszczyć ?

Musimy przede wszystkim unikać  przetrzymywania kompasu przy innych magnesach, instalacjach elektrycznych, czy głośnikach
Może to w dłuższej perspektywie czasu wpływać na rozmagnesowywanie się igły.
Podczas korzystania z kompasu musimy pamiętać również o trzymaniu kompasu poziomo i nie wystawiać go na bezpośrednie działanie czynników niekorzystnych jak deszcz, które mogą  skutkować złym pomiarem.